Cukrzyca, to choroba metaboliczna, która objawia się nieprawidłowym poziomem glukozy we krwi pacjenta. Nieprawidłowy poziom glukozy we krwi spowodowany jest zaburzeniami w wydzielaniu przez trzustkę hormonu – insuliny lub też jej nieprawidłowym działaniem.
• cukrzyca typu 1 – spowodowana jest uszkodzeniem komórek beta trzustki, które odpowiadają za produkcję insuliny. Dotyka ona około 20% chorych na cukrzycę. Występuje głównie u osób młodych. Jedynym sposobem jej leczenia jest podawanie insuliny, aktywność fizyczna i odpowiednia dieta;
• cukrzyca typu 2 – najczęściej chorują na nią osoby starsze. Jej przyczyna jest nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie. Choroba często występuje u osób zmagających się z nadciśnieniem i otyłością. Leczenie cukrzycy typu 2 polega na stosowaniu leków przeciwcukrzycowych, aktywności fizycznej, a także odpowiedniej diecie
Cukrzycy nie da się wyleczyć. Można jednak zminimalizować jej destrukcyjne działanie poprzez odpowiednią dietę, styl życia i stosowanie leków.
Objawy cukrzycy insulinozależnej:
• zwiększone pragnienie,
• częste oddawanie moczu,
• chudnięcie,
• apatia,
• zmęczenie i senność,
• trudniejsze i powolniejsze gojenie się ran,
• częste infekcje pęcherza moczowego,
• częste zapalenia skóry,
• świąd skór
• stany zapalne..
Wczesna diagnoza cukrzycy jest niezwykle istotna. Pozwala na szybkie wdrożenie leczenia i zastosowanie diety, która pozwoli na prawidłowe funkcjonowanie i kontrolowanie poziomu glukozy we krwi. Jednocześnie to sposób na to, by zapobiec powikłaniom, do których może dojść, jeżeli natychmiastowe leczenie nie zostanie podjęte. Nieleczona cukrzyca wpływa na cały organizm chorego, stopniowo niszcząc kolejne narządy i układy wewnętrzne.
Po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z pacjentem, lekarz powinien zlecić różnorodne badania, w tym badanie krwi pod kątem poziomu glukozy. Nie zawsze cukrzyca daje wcześniej wymienione objawy. Czasami przebiega bezobjawowo lub objawy nie są charakterystyczne i właśnie dlatego chory nie wie nawet, że cierpi na takie schorzenie.
Jeżeli poziom glikemii na czczo znajdzie się między wartościami 60mg/dl a 99 mg/dl to nie ma powodów do obaw. O nieprawidłowym wyniku mówi się dopiero przy wartościach powyżej 100 mg/dl.
Oczywiście, podwyższony pojedynczy wynik nie musi jeszcze przesądzać o cukrzycy. Aby potwierdzić cukrzycę konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, w tym test obciążenia glukozą, który polega na zbadaniu próbki krwi na czczo, przyjęciu glukozy (wypija się odpowiednio odmierzoną porcję) i wykonaniu kolejnych badań krwi w określonych odstępach czasu.
Kiedy mierzyć poziom cukru?
Bardzo ważne jest to, by poziom cukru we krwi był badany w odpowiednim momencie. W przypadku pomiarów diagnostycznych badanie należy wykonać rano i na czczo. Wieczór przed badaniem (8-12 godzin) nie powinno się spożywać alkoholu ani zbyt tłustych i obfitych potraw.
Hipoglikemia przyczyny
Hipoglikemia czyli niedocukrzenie. Jest to spadek stężenia glukozy we krwi poniżej 70 mg/dl. U osób długotrwale chorujących na cukrzycę może być w pierwszej fazie niezauważalny, ale jeżeli pomiar wskaże takie wartości, to należy natychmiast podjąć działania, których celem jest wyrównanie zbyt niskiego poziomu. Natychmiast należy podjąć odpowiednie działanie również wtedy, gdy pojawiają się pierwsze objawy hipoglikemii. Zbyt duży spadek cukru może nawet doprowadzić do śpiączki hipoglikemicznej. Hipoglikemia pojawia się najczęściej przy cukrzycy typu I.
Przyczyną nagłego spadku cukru we krwi może być:
• zbyt duża dawka insuliny podana choremu lub zbyt duża dawka leków przyjmowanych doustnie,
• zbyt długa przerwa pomiędzy przyjętą dawką leku lub insuliny a zjedzonym posiłkiem,
• zbyt duży wysiłek fizyczny bez uprzedniego podania dodatkowych węglowodanów,
• nagła i zbyt duża redukcja masy ciała,
• błędy w żywieniu cukrzyka,
• spożywanie alkoholu lub narkotyków,
• błąd pomiaru glukometru, który skutkuje nieprawidłowym dawkowaniem insuliny.
Bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie objawów hipoglikemii, które pozwala na podjęcie natychmiastowego działania i zapobieżenie zapadnięciu w śpiączkę hipoglikemiczną.
Hipoglikemia objawy
• ból głowy,
• wilczy głód,
• mdłości,
• senność,
• zimny pot,
• osłabienie,
• kołatanie serca,
• drżenie rąk,
• uczucie niepokoju,
• zaburzenia koordynacji ruchowej,
• utrata przytomności.
Hipoglikemia leczenie
Tak jak wspomniano, przy zaobserwowaniu u siebie objawów hipoglikemii należy podjąć natychmiastowe działanie. O ile, przy lekkim stanie, który jest tylko nieznacznym obniżeniem poziomu cukru we krwi i chory odczuwa jedynie lekkie osłabienie, zmęczenie lub potliwość, można poradzić sobie właśnie poprzez zjedzenie kostki cukru lub cukierka, co spowoduje szybki wzrost stężenia glukozy we krwi, o tyle w przypadku ciężkiej hipoglikemii należy działać bardziej radykalnie.
Każdy cukrzyk powinien mieć przy sobie dawkę glukagonu. Na rynku jest on dostępny pod różnorodnymi postaciami. Podanie leku powoduje, że cukier rośnie w ciągu kilku minut, a chory szybko odzyskuje sprawność.
Glukagon podaje się domięśniowo lub podskórnie. Można wstrzyknąć go w pośladek, udo lub ramię. Glukagon powoduje uwalnianie glukozy zmagazynowanej w wątrobie, dlatego działa tak szybko i tak skutecznie.
Przy silnej hipoglikemii, szybkie podanie leku ma naprawdę duże znaczenie, niejednokrotnie wręcz ratuje życie chorego. Po podaniu glukagonu należy pozostać z chorym i wezwać pogotowie. W czasie oczekiwania na przyjazd karetki należy kontrolować poziom glukozy we krwi.
W stanach głębokiej hipoglikemii nie należy zmuszać chorego do przełykania cukierków czy herbaty, ponieważ grozi to zachłyśnięciem.
Niedocukrzenie skutki
• bardzo poważnie wpływa na pracę serca,
• zaburza oddychanie,
• powoduje zaburzenia wzroku,
• uszkadza mięśnie,
• wywołuje drgawki,
• prowadzi do zaburzeń świadomości,
• w skrajnych przypadkach, gdy nie zostanie podjęta żadna interwencja, zbyt niski poziom cukru może doprowadzić do śmierci chorego.
Właśnie dlatego skrupulatna obserwacja reakcji własnego ciała i szybkie podejmowanie odpowiednich, właściwych działań jest tak istotne. Chory cierpiący na cukrzycę, nie może sobie pozwolić na bagatelizowanie żadnych objawów.
Powikłania cukrzycy
Cukrzyca jest chorobą, która wpływa również na funkcjonowanie innych narządów i organów. Jej leczenie i kontrolowanie pozwala zapobiegać powikłaniom. Zbyt późno postawiona diagnoza lub lekceważenie zaleceń lekarza lub diabetologa mogą doprowadzić jednak do bardzo poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Wczesne powikłania cukrzycy:
• kwasica ketonowa – spowodowana nieprawidłowym poziomem cukru we krwi. Może doprowadzić nawet do śmierci,
• hipoglikemia – niedocukrzenie, które prowadzi do śpiączki hipoglikemicznej i śmierci,
• hiperglikemia – czyli podwyższony poziom cukru we krwi, zwykle wynikający z braku leczenia lub nieprawidłowego leczenia.
Późne powikłania cukrzycy:
• choroba niedokrwienna serca, którą powodują zmiany miażdżycowe w naczyniach wieńcowych występujące u cukrzyków,
• zawał serca,
• udar mózgu,
• retinopatia cukrzycowa,
• uszkodzenie nerek,
• uszkodzenie nerwów,
• stopa cukrzycowa.
Cukrzyca typu 1
Leczenie cukrzycy typu pierwszego odbywa się za pomocą insulinoterapii. Poziom podawanej insuliny powinien być dopasowany do stanu zdrowia chorego. Insulinę podaje się za pomocą pompy insulinowej lub pena.
Podstawą leczenia jest odpowiednia dieta. Chory powinien jeść posiłki regularnie o podobnej kaloryczności. Bardzo starannie trzeba dbać o odpowiednie proporcje składników pokarmowych. Wsparciem leczenia może być też odpowiednio dobrany wysiłek fizyczny.
Cukrzyca typu 2
Leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczyna się od zmiany trybu życia i wprowadzeniu zdrowych nawyków nie tylko żywieniowych, ale również dotyczących aktywności fizycznej. Podstawowe znaczenie ma prawidłowa dieta i regularne spożywanie posiłków.
Leczenie polega na przyjmowania leków doustnych. Jeżeli jednak nowy tryb życia i leki nie będą wystarczające, wdrażane jest leczenie insuliną.
Profilaktyka cukrzycy
W przypadku cukrzycy, która jest chorobą nieuleczalną, wyjątkowo trafnie sprawdza się powiedzenie, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Właśnie dlatego profilaktyka cukrzycy jest w tym wypadku tak ważna. Należy pamiętać o tym, by dbać o zbilansowane posiłki jeszcze przed zachorowaniem.